İbadetin Anlamı ve Kapsamı
İnsanın Rabb'ine yönelip ibadet etmesi ve onun rızasını kazanmaya çalışması, yaratılış gayesinin bir gereğidir. Nitekim Kur’an-ı Kerim’de Yüce Allah bu durumu şöyle ifade etmiştir: “Ben cinleri ve insanları, ancak bana kulluk etsinler diye yarattım.”
İbadet, gösterişten uzak, hiçbir karşılık beklemeksizin yalnız Allah’ın emrini yerine getirmek ve onun rızasını kazanmak için yapılır. Her şeyi yoktan var eden Allah’a kulluk etmek, verdiği sayısız nimetlere şükretmek için ibadet edilmelidir. Çünkü Yüce Allah evrendeki her şeyi insanların faydalanması için yaratmış ve sayısız nimetler vermiştir. Kur’an-ı Kerim’de Allah bu durumu şöyle ifade etmiştir: “O size istediğiniz her şeyden verdi. Allah ’ın nimetini sayacak olsanız sayamazsınız.” Bu nedenle kendilerine sayısız nimetler verilen insanlar, ibadet etmekle Allah ’a şükretmiş olurlar.
İbadet, insanın Allah’a olan inancını pekiştirir. Ona olan sevgiyi artırır. Ahlakı güzelleştirir. Kötü duyguları yok eder. Günah işlemekten alıkoyar. Kur’an-ı Kerim’de bu hususa şöyle işaret edilir: “(Resulüm!) Sana vahyedilen Kitab’ı oku ve namazı kıl. Muhakkak ki namaz, hayâsızlıktan ve kötülükten alıkoyar. Allah’ı anmak elbette (ibadetlerin) en büyüğüdür. Allah yaptıklarınızı bilir.”
sağlar. Ayrıca Yüce Allah inanan, ibadet eden ve faydalı işler yapan kullarını ahirette ödüllendireceğini şöyle ifade etmektedir: “...İman edip iyi işler yapanlar cennet bahçelerindedirler. Rablerinin yanında onlara diledikleri her şey vardır. İşte büyük lütuf budur.”
İbadet, sözlükte boyun eğme, itaat etme, saygı duyma, kulluk etme ve tapma gibi anlamlara gelir. İbadet, kulun inandığı ve bağlandığı yüce varlığa karşı kulluk borcunu yerine getirmesi ve onunla manevi bir bağ kurmaya çalışmasıdır. Fatiha suresinin 5. ayetinde,“Ancak sana ibadet eder ve yalnız senden yardım dileriz.” buyrularak ibadetin bu yönü vurgulanmaktadır.
İbadetler, inanç esaslarından sonra dinin ikinci önemli halkasını oluşturur. Bu nedenle inanan insan,
ibadet ederek Allah ’a karşı kulluk görevini yerine getirir. Ona olan sevgi, saygı, inanç ve bağlılığını çeşitli davranışlarıyla ortaya koyar.
İbadet denilince öncelikle namaz kılmak, oruç tutmak, zekât vermek ve hacca gitmek gibi farz ibadetler akla gelir. Bu ibadetlerin yapılması zorunludur. İnsanın inancı gereği Allah’ın hoşnutluğunu kazanmak için yaptığı her iyi ve faydalı davranış da ibadet sayılır. Örneğin; Kur’an okumak, salavat getirmek, dua etmek, ilim öğrenmek ve öğretmek, helal kazanç sağlamak için çalışmak, anne ve babaya iyi davranmak, zorda kalan bir insana yardım etmek, birinin üzüntüsünü paylaşmak, iyiliği teşvik etmek, insanlara eziyet veren şeyleri yoldan kaldırmak gibi güzel davranışlar İslam dininde ibadet olarak kabul edilir.
Niçin İbadet Edilir?
İbadet, gösterişten uzak, hiçbir karşılık beklemeksizin yalnız Allah’ın emrini yerine getirmek ve onun rızasını kazanmak için yapılır. Her şeyi yoktan var eden Allah’a kulluk etmek, verdiği sayısız nimetlere şükretmek için ibadet edilmelidir. Çünkü Yüce Allah evrendeki her şeyi insanların faydalanması için yaratmış ve sayısız nimetler vermiştir. Kur’an-ı Kerim’de Allah bu durumu şöyle ifade etmiştir: “O size istediğiniz her şeyden verdi. Allah ’ın nimetini sayacak olsanız sayamazsınız.” Bu nedenle kendilerine sayısız nimetler verilen insanlar, ibadet etmekle Allah ’a şükretmiş olurlar.
İbadet, insanın Allah’a olan inancını pekiştirir. Ona olan sevgiyi artırır. Ahlakı güzelleştirir. Kötü duyguları yok eder. Günah işlemekten alıkoyar. Kur’an-ı Kerim’de bu hususa şöyle işaret edilir: “(Resulüm!) Sana vahyedilen Kitab’ı oku ve namazı kıl. Muhakkak ki namaz, hayâsızlıktan ve kötülükten alıkoyar. Allah’ı anmak elbette (ibadetlerin) en büyüğüdür. Allah yaptıklarınızı bilir.”
Hayatta insanın çeşitli sıkıntılarla karşılaşıp ümitsizliğe düştüğü zamanlar olur. Böyle durumlarda nsan, ibadetle kendisini Allah’a daha yakın hisseder ve onunla sağlam bir iletişim kurar. Onun rahmetine sığınır, ümitsizlikten kurtulur ve huzura kavuşur. Kur’an-ı Kerim’de bu durum şöyle ifade edilmiştir: “...Dikkat edin, kalpler ancak Allah’ı anmakla huzura kavuşur.”
İbadet eden insan, Yüce Allah’ın emrini yerine getirmiş olur. Bu da onun mutlu ve huzurlu olmasınısağlar. Ayrıca Yüce Allah inanan, ibadet eden ve faydalı işler yapan kullarını ahirette ödüllendireceğini şöyle ifade etmektedir: “...İman edip iyi işler yapanlar cennet bahçelerindedirler. Rablerinin yanında onlara diledikleri her şey vardır. İşte büyük lütuf budur.”